تب سنج

انواع تب سنج و نحوه استفاده از هرکدام

با استفاده از دماسنج یا ترمومتر پزشکی، می‌توانید دمای بدن را اندازه گیری و تب را شناسایی کنید. 

انواع مختلفی از دستگاه‌های اندازه‌گیری دما یا تب‌ سنج وجود دارد؛ تب‌ سنج‌های جیوه ای، دیجیتال و لیزری. هرکدام از این تب‌سنج‌ها می‌توانند بازه‌های دمایی خاصی را اندازه بگیرند و روش استفاده مشخصی نیز دارند. تفاوت‌های میان تب‌سنج‌ها، شامل انواع صفحه نمایش، منبع تغذیه، روش اندازه‌گیری و نوع اتصال میشود. برخی تب‌سنج‌ها دستی هستند و بعضی دیگر نیز به شکل دیجیتال و با استفاده از یک نشانگر دیجیتالی دمای بدن را نشان می دهند.

انواع ترموتر پزشکی

تب سنج ها انواع مختلفی دارند که هریک ویژگی های خاص خود را دارد و با توجه به موارد مصرف، نوع مناسب انتخاب می شود. در حالت کلی می توان انواع تب سنج ها را بر اساس نوع عملکرد و محل سنجش تب در بدن به شکل زیر لیست کرد:

• از نظر ساختار

o تب سنج جیوه ای

o تب سنج دیجیتالی

• از نظر محل سنجش تب:

o تب سنج مقعدی

o تب سنج گوشی

o تب سنج دهانی

o تب سنج زیربغل

در ادامه هریک از ترمومترها و روش سنجش هرکدام توضیح داده می شود.

تب سنج جیوه ای و روش استفاده از آن

تب سنج جیوه ای معمولا برای اندازه‌ گیری دمای بدن به کار می‌رود و برای استفاده از آن می‌توانید به روش زیر عمل کنید:

1. دماسنج را به خوبی تکان دهید تا شاخص جیوه کمتر از 37 درجه قرار بگیرد.

2. محل قرار گیری خط جیوه را در ستون جیوه پیدا کنید و حداقل باید دارای یک خط باشد.

3. از بیمار بخواهید دهانش را باز کرده و زبان خود را بالا بیاورد. سپس تب سنج جیوه ای را زیر زبان او  قرار دهید تا گرما در دستگاه منتقل شود.

4. دماسنج باید حداقل 3 تا 5 دقیقه در دهان بیمار باقی بماند.

5. برای بهتر دیدن نوک ستون جیوه، تب سنج را آنقدر بچرخانید تا بخشی از شیشه که به شکل ذره‌بین در آمده است و ستون جیوه را واضح‌تر نشان می‌دهد در مقابل چشم شما قرار گیرد. در این حالت خواندن درجه حرارت آسان‌تر است.

6. بعد از اتمام زمان اندازه‌گیری، دماسنج را از دهان بیمار خارج کنید و دمای نشان داده شده را مشاهده کنید.

7. پس از اتمام کار با دماسنج، آن را با یک محلول ضدعفونی کننده شست وشو دهید و با یک پارچه تمیز خشک کنید.

تب سنج دیجیتالی و روش کار با آن

تب‌سنج دیجیتالی با استفاده از سنسورهای گرما دمای بدن را اندازه‌گیری می‌کند. می‌توانید از آن برای اندازه‌گیری دمای بدن از طریق دهان، مقعد و یا زیر بغل استفاده کنید. برای دقت بیشتر، باید توجه داشت که دمای زیر بغل حدود ۶/۰ درجه کمتر از دمای دهان و دمای مقعد ۵/۰ تا ۶/۰ درجه بیشتر از دمای دهان است.

نکات مهم برای استفاده از تب سنج دیجیتال 

برای نمایش دمای دقیق از طریق دهان، نوک دستگاه باید زیر زبان قرار گیرد و دهان کاملا بسته شود. به همین دلیل، اندازه‌گیری دما از طریق مقعد بهترین روش برای تب‌سنجی نوزادان و کودکان خردسال است. همچنین، اندازه‌گیری دمای دهان بعد از خوردن و آشامیدن ممکن است خطا داشته باشد. بنابراین، بهتر است تا ۱۵ دقیقه پس از غذا‌خوردن صبر کنید.

هرگز از یک تب‌سنج دیجیتال برای مقعد و دهان همزمان استفاده نکنید. برای این دو نقطه، بهتر است دو عدد تب‌سنج تهیه کرده و روی آن‌ها با برچسب بنویسید که هر کدام مخصوص کدام ناحیه هستند.

باتری‌های دماسنج باید به صورت دوره‌ای تعویض شوند. قبل از تعویض باتری، اطمینان حاصل کنید که نوع مناسب باتری را برای دستگاه خود دارید و می‌دانید که چگونه آن‌ها را عوض کنید.

تب سنج های دیجیتال انواع مختلفی دارند؛ مانند دهانی، گوشی، مقعدی و زیربغل. در زیر روش کار با هریک از تب سنج های دیجیتالی شرح داده می شود.

تب سنج دیجیتالی گوش

روش استفاده از تب سنج دیجیتالی گوش برای کودکان بالای 2 سال توصیه می شود. این روش سریع و آسان است، اما باید دقت کرد که هر بار از یک نوک پروب تمیز استفاده شود و از دستورالعمل های سازنده به دقت پیروی شود تا دمای دقیق دریافت شود.

برای انجام این روش، ابتدا لاله گوش را به آرامی گرفته و عقب بکشید. این کار به مستقیم شدن مسیر کانال گوش کمک کرده و یک مسیر هموار تا پرده گوش درون آن ایجاد می کند. سپس تب سنج را به آرامی و با استفاده از نوک پروب وارد کانال گوش کنید تا زمانی که کاملا آن را پر کند.

پس از قرار دادن تمام پروب در کانال گوش، دکمه را فشار داده و برای یک ثانیه نگه دارید. سپس تب سنج را خارج کرده و دما را که در صفحه دیجیتالی نمایش داده می شود بخوانید.

حتی با رعایت دستورالعمل های سازنده، استفاده از روش گوشی ممکن است دمایی غیردقیق نشان دهد؛ به همین دلیل استفاده از تب سنج دیجیتالی گوشی باید برحسب شرایط و موقعیت مورد نظر، با روش های دیگری همراه شود تا نتایج دقیق تری به دست آورده شود. اما به دلیل کوچکی مجرای گوش، استفاده از تب سنج دیجیتالی گوش برای نوزادان زیر ۶ ماه توصیه نمی‌شود. همچنین احتمال ایجاد انسداد دریچه گوش به دلیل وجود مواد خارجی مانند جرم گوش و نحوه قرارگیری دقیق دماسنج گوش در مجرای گوش می‌تواند بر دقت نتیجه آن تاثیر بگذارد. برای استفاده بهتر از دماسنج دیجیتالی گوش، به‌ یاد داشته باشید که قبل از استفاده، دستگاه را به دقت بخوانید و نکاتی را که برای استفاده در دستورالعمل دستگاه ذکر شده رعایت کنید. 

ترمومتر پیشانی

تب سنج پییشانی را برای اندازه‌گیری دمای بدن می‌توانید به شرح زیر استفاده کنید:

1. قبل از استفاده از ترمومتر، اطمینان حاصل کنید که پیشانی شما خالی از مواد آرایشی، عرق و... باشد.

2. دستگاه را روی شقیقه سمت راست یا چپ خود قرار دهید و دکمه اسکن را بفشارید.

3. پس از فشار دادن دکمه اسکن، دستگاه به دنبال پیدا کردن دمای جدید است. در حین جستجو، دستگاه یک صدای بوق کوتاه خواهد داد که به‌منظور هشدار دادن به کاربر است.

4. بعد از پیدا کردن دمای جدید، دستگاه به‌صورت خودکار دما را نشان می‌دهد و بعد از چند ثانیه، با صدای بوق بلند به کاربر اطلاع داده می‌شود.

توجه داشته باشید که برای دقت بیشتر، اندازه‌گیری دما باید در همان محلی صورت بگیرد که یک قیاس دمای قبلی نیز در آنجا انجام شده است. به‌علاوه، قبل از استفاده از دستگاه، آن را با دستمال تمیز ضدعفونی کنید و باتری دستگاه را نیز به‌صورت دوره‌ای تعویض نمایید.

تب سنج دیجیتال دهانی

روش دهانی برای کودکان بالای 5 سال توصیه می‌شود. همچنین، مهم است که تب سنج دیجیتالی دهانی را به صورت صحیح استفاده کنید. به‌عنوان یک راهنمایی کلی، می‌توانید به مراحل زیر توجه کنید:

1. قبل از استفاده، اطمینان حاصل کنید که دماسنج تمیز و باطری آن پر است.

2. با دکمه روشن‌شدن (power) دستگاه را روشن کنید.

3. تب سنج را تا ‌2.5 سانتی‌متر زیر زبان قرار دهید.

4. بعد از پیدا کردن دمای جدید، دستگاه به‌صورت خودکار دما را نشان می‌دهد و پس از چند ثانیه با صدای بوق بلند به کاربر اطلاع داده می‌شود.

حتما دقت کنید که قبل و بعد از استفاده، تب سنج را به شکل کامل ضدعفونی کنید.

تب سنج مقعدی

روش تب سنج مقعدی بیشتر برای بررسی تب در نوزادان و کودکان خردسال استفاده می‌شود. برای استفاده از تب سنج مقعدی، باید دقت کافی داشته باشید و تنها زمانی از این دستگاه استفاده کنید که توانایی استفاده صحیح از آن را دارید و به درستی آموزش دیده‌اید.

برای استفاده از تب سنج مقعدی ابتدا باید نوک تب سنج را با وازلین مرطوب کنید. سپس با خم کردن زانوی کودک، او را در موقعیت لازم برای انجام این فرایند قرار دهید. بعد از آن، تب سنج را با دقت حدود 5 سانتی‌متر داخل مقعد وارد کنید و آن را با انگشتان خود نگه دارید.

شما باید تب سنج درون مقعد را برای حداقل 1 دقیقه نگه دارید تا صدای «بیب» را شنیده و میزان دمای بدن کودک را بدست آورید. در نهایت، تب سنج را با احتیاط خارج کنید و دمای نشان داده شده را مشاهده کنید.

استفاده از تب سنج مقعدی تنها در صورت نیاز و در صورتی که توانایی استفاده صحیح از آن را دارید، به‌ شکلی که گفته شد، پیشنهاد می‌شود. با این حال، تب سنج‌های دیجیتالی دیگری مانند تب سنج پیشانی یا دماسنج دهانی هم به‌صورت رایج در دسترس هستند و می‌توان از آنها برای سنین مختلف استفاده کرد.

سنجش تب از زیربغل

برای استفاده از تب سنج دیجیتالی زیر بغل، روش زیر را می‌توانید استفاده کنید:

1. لباس فرد را خارج کنید و از خشکی پوست او مطمئن شوید.

2. نوک تب سنج را در مرکز زیربغل قرار دهید تا کاملا به پوست چسبیده باشد.

3. بازوی فرد را نزدیک بدنش نگاه دارید.

4. تب سنج را برای حدود یک دقیقه، تا زمانی که صدای «بیب» بشنوید، در مکان خود قرار دهید.

5. تب سنج را بردارید و دما را بر روی نمایشگر آن بخوانید.

در صورتی که دمای نمایش داده شده بالاتر از ۳۷ درجه سانتی گراد باشد، فرد به تب دچار است. 

در نهایت باید توجه داشته باشید که استفاده از تب سنج دیجیتال برای سنجش دمای بدن فرد، نسبت به روش های سنتی دقت بیشتری دارد و لذا توصیه می شود که در مواقع احتیاج، از این روش استفاده کنید.

تب سنج دقیق کدام است؟

تب سنج دقیق وسیله ای است که نحوه استفاده از آن را بلد باشید و با توجه به آنچه گفته شد، موقعیت استفاده از آن هم فراهم باشد. بنابراین نمی توان گفت که یک مدل از تب سنج ها همیشه بهترین گزینه است، اما با توجه به اینکه روش خواندن تب سنج جیوه ای ممکن است با خطا همراه باشد، تب سنج های دیجیتالی از این نظر دقیق تر هستند. 

در حین استفاده از دماسنج، برای خواندن دما باید به نکات زیر توجه کنید:

- دمای مقعد حدود ۵/۰ تا ۶/۰ درجه سانتیگراد بیشتر از دمای دهان است. 

- دمای مجرای گوش ۳/۰ تا ۶/۰ سانتیگراد بیشتر از دمای دهان است.

- دمای زیر بغل ۳/۰ تا ۶/۰ درجه سانتیگراد کمتر از دهان است و ممکن است کمترین دقت را داشته باشد.

- دماسنج پیشانی معمولا ۵/۰ تا ۶/۰ درجه سانتیگراد کمتر از دهان است.

با رعایت این نکات، می‌توانید از دماسنج به درستی و به بهترین شکل ممکن استفاده کنید.

جمع بندی

همانطور که می دانید، تب بیماری خطرناکی است و باید وجود آن در فرد بیمار سریعا شناسایی شود. برای اندازه گیری تب از دستگاه تب سنج استفاده می شود که انواع مختلفی دارد. تب سنج های جیوه ای و دیجیتال شرح داده شد و روش استفاده از هرکدام از آن ها نیز به شکل کامل توضیح داده شد. برای تهیه هریک از تب سنج ها می توانید نوع آن را در سایت دکتر مهندس جست و جو کرده و در کمترین زمان ممکن و یا قیمت مناسب، ترمومتر مورد نظر خود را خریداری نمایید.