خطرناکترین تداخل دارویی

چکیده:     تخمین زمان مطالعه: 5 دقیقه و 20 ثانیه

تمام غذاها و نوشیدنی هایی که ما مصرف می کنیم می تواند بر عملکرد دارو در بدن ما تاثیر داشته باشد. تداخل غذا و دارو می تواند باعث بروز مواردی از قبیل جلوگیری از عملکرد صحیح دارو در بدن، بهتر یا بدتر شدن عوارض جانبی داروها یا ایجاد یک عارضه جانبی جدید گردد. از این رو هدف از این مقاله آشنا شدن با تداخالت غذایی و کمک به پیشگیری از بروز عوارض احتمالی می باشد. اگرچه نباید جایگزین توصیه های پزشک معالج شود.

آیا همه داروها تحت تاثیر غذا هستند؟

همه دارو ها تحت تاثیر غذا نیستند ،اما بسیاری از داروها میتواند تحت تاثیر غذایی که می خورید و زمانیکه غذا می خورید باشد.برای مثال ،خوردن بعضی از دارو ها همزمان با غذا روی جذب معده ای – روده ای دارو تاثیر می گذارد.غذاها ممکن است جذب دارو را به تاخیر انداخته یا کاهش دهند.برخی داروها باید با معده خالی مصرف شوند. از طرف دیگر ،تحمل برخی داروها با غذا راحت تر است.شما حتما از پزشک یا داروساز باید بپرسید که آیا دارو باید با معده خالی مصرف شود یا با غذا .
در اینجا به برخی از متداول ترین تداخلات دارو و غذا اشاره میکنیم.

تداخل غذا و دارو

لبنیات

کلسیم فرآورده های لبنی مانند شیر، ماست و پنیر در معده و قسمت فوقانی روده باریک به آنتی بیوتیک متصل شده و با تشکیل یک ترکیب نامحلول مانع جذب برخی آنتی بیوتیک ها مانند تتراسایکلین و سیپروفلوکساسین می شود. به منظور جلوگیری از بروز این مشکل توصیه می شود آنتی بیوتیک ها یک ساعت قبل یا ۲ ساعت بعد از وعده غذایی مصرف شوند.
این توصیه در مورد تمام آنتی بیوتیک ها کاربرد ندارد. به عنوان مثال توصیه می شود به منظور جلوگیری از مشکلات معده، مترونیدازول با آب یا شیر مصرف شود.

تداخل آب سیب و داروهای حساسیت

بین مصرف آب سیب، پرتقال و گریپ فروت و داروهای ضدحساسیت (فکسوفنادین) ۴ ساعت فاصله بیندازید. این آب میوه ها مانع از عملکرد پپتید می شود که وظیفه حمل دارو را از معده به جریان خون دارد.
بنابراین از مصرف این آب میوه ها هنگام مصرف آنتی بیوتیک هایی چون سیپرو یا لواکوین، داروهای تیروئید به نام سنتروئید یا داروهای آسم و حساسیت بپرهیزید.

تداخل لیموترش و داروی های ضد سرفه

حتما شنیده اید که نباید آب گریپ فروت را با داروهای تجویز شده از جمله استاتین (کاهش دهنده کلسترول) مصرف کرد. لیمو و پرتقال همراه استاتین و داروهای دیگر مانند دکسترومتورفان تداخل ایجاد می کند. با راه یافتن دارو در جریان خون خطر بروز عارضه جانبی افزایش پیدا می کند.
عارضه جانبی دکسترومتورفان هذیان گویی و بی خوابی است. از طرفی مصرف همزمان آن با استاتین ممکن است باعث اختلال در کار عضله شود. تاثیرگذاری این میوه ها می تواند برای مدت یک روز یا بیشتر بماند، بنابراین بهتر است این میوه ها را با این دارو به طور همزمان مصرف نکنید.

داروهای تیروئید و گردو

گردو و سایر مواد غذایی پرفیبر٬ مثل آرد لوبیای سویا٬ مانع از جذب صحیح این داروها میشوند. اکثر پزشکان توصیه میکنند که داروهای تیروئید رو قبل از خواب مصرف کنید تا بدن شما وقت کافی برای جذب آنها را داشته باشد.

آب هویج و داروهای ضدآکنه

مصرف همزمان داروی ضدآکنه «ایزوترتینوئین» (آکوتان و دکوتان) با داروهای داکسی‌سیکلین، مینوسیکلین، تتراسیکلین، متوترکسات، مکمل‌های حاوی ویتامین A و هر نوع مکمل برای افزایش یا کاهش وزن و بدن‌سازی ممنوع است. توصیه می‌شود از مصرف الکل هم خودداری شود زیرا باعث عوارض کبدی خواهد شد. بهتر است در طول درمان این دارو از زیاده‌روی در مصرف آب هویج (بیش از دو لیوان در روز) خودداری کنید چراکه این دارو از مشتقات ویتامین A تولید شده است و زیاده‌روی در مصرف آب هویج همزمان با آن ممکن است باعث آسیب کبدی شود.

تداخل دارچین و وارفارین

بیمارانی که وارفارین (نوعی داروی رقیق کننده خون) مصرف می کنند برای پیش گیری یا درمان لخته شدن خون باید به طور منظم میزان مصرف ویتامین K خود را تنظیم کنند. به این معنا که در مصرف سبزیجات برگ های سبز یا کلم بروکلی نباید تغییر به وجود بیاید زیرا ثبات میزان ویتامین K در خون نقش مهمی در لخته شدن خون ایفا می کند. اما خطر دیگر، مصرف همزمان دارچین و وارفارین است. دارچین دارای ترکیبی به نام کومارین است که خون را رقیق می کند وممکن است مصرف هم زمان آن با دارو به کبد آسیب برساند .

سبزیجات برگ سبز

داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین فاکتورهای انعقادی وابسته به ویتامین K را مهار می کنند. مصرف مقادیر زیاد سبزیجات برگ سبز به علت داشتن ویتامین K می تواند سبب کاهش اثربخشی این داروها جهت جلوگیری از لخته شدن خون شود. به خصوص زمانی که دریافت سبزیجات به طور قابل توجه کاهش یا افزایش یابد، این مشکل تشدید خواهد شد. بنابراین توصیه می شود که در صورت دریافت داروهای رقیق کننده خون، سبزیجات برگ سبز در مقادیر ثابت دریافت شده و میزان مصرف تغییر نکند.

الکل

مصرف الکل منجر به کاهش تاثیر یا حتی بی‌اثر شدن کامل برخی داروها مانند داروهای فشار خون یا داروهای قلبی شود. الکل باعث می‌شود برخی داروها قوی‌تر از چیزی شوند که باید باشند یا حتی می‌تواند عوارض جانبی خطرناکی داشته باشد.

تداخل قهوه با داروهای ضد افسردگی

قهوه تاثیر داروهای ضدروانی مانند لیتیوم و کلوزاپین را کاهش می‌دهد اما تاثیر و عوارض جانبی برخی دیگر از داروها را افزایش می‌دهد. آسپرین و اپینفرین (برای درمان واکنش‌های حساسیتی استفاده می‌شود) و آلبوترول (توسط اسپری برای مشکلات تنفسی تجویز می‌شود) از جمله این داروها هستند. قهوه باعث می‌شود آهن در بدن شما به سختی جذب و استفاده شود.

تداخل داروهای شل کننده رگ های خونی با موز

این دسته داروها از قبیل کپتوپریل، انالاپریل و لیزینوپریل رگ های خونی را شل کرده و منجر به جریان خون بهتر می شوند. مصرف این داروها پتاسیم را در بدن افزایش می دهد بنابراین اگر ما مواد غذایی حاوی پتاسیم بالا را به همراه این داروها مصرف کنیم، این وضعیت می تواند منجر به نامنظم شدن ضربان قلب شود. از مصرف موز، پرتقال، و جانشین های نمک در صورت استفاده از این داروها، پرهیز کنید.

شکلات

شکلات تلخ هم می‌تواند تاثیر داروهای خواب‌آور یا آرام ‌بخش مثل زولپیدم تارترات (آمبین) را تضعیف کند. ممکن است شکلات قدرت برخی از داروهای محرک مانند متیل فنیدات یا ریتالین را بیشتر کند. اگر مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز یا MAO inhibitor برای درمان افسردگی مصرف می‌کنید، احتمال دارد فشار خون شما را به طور خطرناکی افزایش دهد.

با این داروها شیرین‌بیان نخورید

شیرین‌بیان حاوی «گلیسیریزین» است؛ ماده‌ای كه فشار خون را افزایش می‌دهد بنابراین مصرف همزمان آن با داروی كاهنده فشار خون می‌تواند تاثیر دارو را كاهش دهد و فشار خون را در سطح خطرناكی بالا نگه دارد. همچنین كسانی كه از داروهای مهاركننده ACE (كاهنده فشار خون) مثل «انالاپریل» و «كاپتوپریل» استفاده می‌كنند نباید از نمك پتاسیم (نمك رژیمی بدون سدیم) استفاده كنند زیرا مهاركننده‌های ACE خود باعث افزایش اثر پتاسیم در بدن می‌شوند و می‌توانند باعث سكته شوند! مصرف همزمان این داروها با انار نیز اثر دارو را افزایش می‌دهد و می‌تواند باعث سبكی سر یا سرگیجه به دلیل كاهش فشار خون شود.
شیرین‌بیان با مهار سدیم و دفع پتاسیم باعث می‌شود عوارض ثانویه كورتون‌ها مثل پوكی استخوان، ورم و آب سیاه بالا برود. مصرف شیرین‌بیان با ادرارآورها نیز ممنوع است زیرا باعث دفع پتاسیم می‌شود و كمبود پتاسیم عامل بروز مشكلاتی در ریتم ضربان قلب خواهد شد. توصیه می‌شود اگر تحت درمان‌های دارویی هستید، بیش از 10 گرم گیاه شیرین‌بیان به شكل چای یا سایر نوشیدنی‌ها مصرف نكنید.