درمان انحراف شست پا

چکیده

یکی از رایج ترین عارضه های مربوط به پا که عمدتا خانم ها از آن رنج می برند، هالوکس والگوس می باشد که به بیان ساده تر، انحراف انگشت شست پا به داخل گفته می شوند.

هالوکس والگوس می تواند باعث ایجاد مشکلات زیادی در افراد شود. بنابراین لازم است تا برنامه‌های لازم جهت درمان کجی شست پا توسط بیمار پیگیری شود.

این ناهنجاری با وجود این که هیچ گونه دردی ندارد، اما بخاطر فرم بد شکلی که به پا می دهد، برای خانم ها ناخوشایند بوده و همواره به دنبال راهکاری برای درمان آن هستند.

در این بخش از مجله سلامت دکترمهندس، روش های درمان انحراف شست پا را توضیح خواهیم داد. 

انحراف شست پا (هالوکس والگوس) چیست؟

هالوکس والگوس یا بونیون پا، برآمدگی استخوانی است که در قسمت خارجی انگشت شست پا ایجاد می‌شود.

این اختلال یک ناهنجاری استخوانی در مفصل شست پا می باشد که در بیشتر موارد به علت اختلالات ساختاری و بیومکانیکی در پا ایجاد می شود. در گذشته استفاده از کفش های نامناسب (پنجه باریک) را علت ایجاد این اختلال می دانستند اما امروزه ثابت شده است که اختلالات ساختاری پا به ویژه پرونیشن (صافی کف پا)، باعث بروز این اختلال می شود.

در بیمارانی که این ناهنجاری استخوانی را دارند، زاویه شست پا به طرف دیگر انگشتان پا متمایل می شود که به این وضعیت، هالوکس والگوس می گویند.

هالوکس والگوس به مرور باعث درد و محدودیت حرکتی می شود و حتی روی سایر انگشتان هم تاثیر می گذارد و باعث ایجاد بدشکلی ها و دفورمیتی هایی در انگشتان می شود. درد این ناهنجاری با کوچکترین ضربه بغرنج می شود.

علت انحراف شست پا

برای ابتلا به هالوکس والگوس، نمی‌توان یک دلیل مشخص آورد. درواقع می‌توان گفت تأثیر هم‌زمان چندین عامل مختلف در ایجاد این بیماری نقش دارد.

ژنتیک یکی از عوامل مؤثر در ابتلا به آن است. برخی ژن‌ها، باعث انعطاف‌پذیری بیشتر رباط‌ها شده و به‌ این‌ ترتیب احتمال به وجود آمدن بونیون را بیشتر می‌کنند. به همین دلیل این عارضه تا حدی زمینه ارثی و خانوادگی دارد.

پوشیدن کفش نامناسب و تنگ، ایستادن طولانی‌ مدت و فشاری که در حین راه رفتن به پا وارد می‌شود، در کسانی که زمینه ارثی بیماری را دارند، می‌تواند علت هالوکس والگوس و انحراف شست پا باشد.

داشتن برخی از ریسک فاکتورها هم احتمال ابتلا به آن را افزایش می‌دهد؛ این عوامل عبارت‌اند از:

• سابقه خانوادگی ناهنجاری‌های پا، مانند انحراف شست پا و صافی کف پا
• وارد شدن آسیب به پا
• بیماری‌های التهابی که باعث درگیری مفاصل پا می‌شوند، مانند آرتریت روماتوئید

چه کسانی مستعد پیشرفت هالوکس والگوس(بونیون) شست پا هستند؟

هالوکس والگوس در زنان شایع تر می باشد برخی مطالعات نشان می دهند که علائم این عارضه در زنان تقریبا 10 برابر بیشتر است.

پیشنهاد شده است، که کفشهای تنگ، به ویژه کفش های پاشنه بلند و نوک تیز، نپوشید، زیرا ممکن است خطر ابتلا به هالوکس والگوس بونیون را افزایش دهند.

کفش تنگ، مطمئنا یک عامل و فاکتور در تشدید درد و تورم است. شکایت گزارش شده از هالوکس والگوس بونیون و برجستگی شست پا، در افرادی که کفش پاشنه بلند و نوک تیز میپوشند، بسیار شیوع بالایی دارد.

علائم و نشانه های بیماری هالوکس والگوس

• مشخص‌ترین نشانه‌، یک توده‌ برآمده بر مفصل است. این زائده ممکن است دردناک باشد و متورم یا قرمز گردد. همچنین می‌تواند حرکت انگشتان پا، به ویژه انگشت شست را با مشکل مواجه کند.
• کج‌ شدن‌ شست‌ پا به‌ سمت‌ دیگر انگشتان‌ پا به‌ طوری‌ که‌ ممکن‌ است‌ روی‌ انگشت‌ دوم‌ و گاهی‌ سوم‌ پا برود.
• ضخیم‌ شدن‌ پوست‌ روی‌ زایده‌ استخوانی‌ قاعده‌ شست‌ پا
• تجمع‌ مایع‌ زیر پوست‌ ضخیم‌ شده‌
• درد و خشکی‌ پا

درمان هالوکس والگوس

راه‌های مؤثر برای درمان انحراف شست پا (هالوس والگوس) عبارتند از:

• درمان هالوکس والگوس بدون جراحی با کفش مناسب

درد بونیون را به سادگی می‌توان با تغییر نوع کفشتان ایجاد کرد. به طور کلی، پوشیدن کفش‌هایی که برای پا و انگشتان پا فضای حرکتی کافی را فراهم می‌آورد، ساده ترین راه برای جلوگیری از اینگونه ناراحتی‌ها و ناهنجاری است و یکی از رایج ترین روش‌های درمانی بونیون است.

فراهم کردن فضای کافی برای انگشتان پا مانع از فشرده شدن انگشتان بزرگ پا می‌شود که در نهایت به علت این فشار به سمت انگشتان کوچکتر پا منحرف می‌شود.

نکاتی در مورد انتخاب کفش مناسب

• سایز کفش در هر مارکی متفاوت است، بنابراین حتماً کفش را با توجه به نحوه قرار گرفتن پای خود در آن قضاوت کنید تا اندازه آن روی همان کفش مشخص شود.
• کفشی را پیدا کنید که شبیه به شکل کف پای شما باشد.
• به طور مرتب پاهای خود را اندازه بگیرید. اندازه پاهای شما هرچه پیرتر می‌شوید، تغییر می‌کند.
• حتماً در طول هر فعالیتی، صحیح بایستید. اطمینان حاصل کنید که تمام انگشتان پا کشیده و در حالت طبیعی در داخل کفش قرار دارند و فضای کافی برای بلندترین انگشتان پا نیز وجود دارد.
• برای اطمینان از احساس راحتی در کفش، اندکی با آن قدم بزنید.

• درمان برآمدگی استخوان شست پا با اسپیلنت و بریس

یکی از بهترین راههای درمان انحراف شست پا استفاده از اسپیلنت است. انواع زیادی از این نوع محصولات وجود دارد که برخی از آن‌ها انعطاف‌پذیر هستند و می‌توانند در داخل کفش استفاده شوند درحالی‌که دیگران سفت‌ و سخت هستند که می‌توانند در شب استفاده شوند. 

ازآنجایی‌که مکانیک پاها باهم متفاوت هستند بیمار باید برخی از آزمایشات را انجام دهد تا بتواند اسپلینت یا بریس مناسب خود را دریافت کند. فقط مطمئن شوید که انتظارات خود را کنترل کنید.

بعضی از مردم احساس می‌کنند که اسپلینت یا بریس کمی به بهبود وضعیت کمک می‌کنند، بعضی احساس می‌کنند که آن‌ها بسیار کمک می‌کنند، و دیگران هیچ تغییری را احساس نمی‌کنند. 

اسپلنت هالوکس والگوس سخت پای راست

• کمپرس سرد

اگر به مدت طولانی روی پاهای خود بایستید، احتمال اینکه انحراف شست پا ملتهب و دردناک شود، بالا می رود.

برای کاهش درد و تورم، کمپرس سرد بهترین درمان است. دمای پایین اثری آرام بخش و بی حس کننده دارد که باعث بی حسی در انتهای عصب میشود.

• درمان هالوکس والگوس بدون جراحی با کفی طبی

کفی‌های طبی برای اصلاح مکانیكی كه موجب به وجود آمدن بونیون می‌شوند مؤثر هستند. کفی طبی چرخش و انحراف غیرطبیعی انگشتان را محدود می‌کنند که به‌ نوبه خود، مفصل انگشتان پا و استخوان‌های پا را تثبیت می‌کند.

بنابراین کفی‌ کفش طبی علاوه بر کم کردن درد همچنین می‌توانند مانع پیشرفت بونیون ها شوند. در موارد جدی، کفی‌های سفارشی با قیمت مناسب که مخصوص خود بیماراست اغلب لازم می‌شود، اما افرادي كه مشكلات كمتري دارند ابتدا می‌توانند کفی‌های طبی آماده را امتحان كنند.

کفی طبی فوم حافظه دار (مموری فوم) دکتر فوت

درمان هالوکس والگوس با لیزر

درمان های غیر جراحی ممکن است شامل ارتزهای سفارشی، کفش های ارتوپدی، فیزیوتراپی، لیزر درمانی MLS یا ترکیبی از درمان ها باشد.

لیزر درمانی MLS به دلیل ایمنی و اثربخشی، درمان غیر تهاجمی درد پا برای hallux limitus است. این روش درمانی لیزر پا ضمن افزایش تحرک، درد و التهاب را کاهش می دهد.

ثابت شده است که MLS با لیزر درمانی باعث بهبود درد در ناحیه کمر و مفاصل، رگ به رگ شدن و کشیدگی، آرتروز، آسیب دیدگی تاندون و رباط و التهاب می شود. بیمارانی که تحت لیزر درمانی قرار می گیرند معمولاً نتیجه درمانهای ۱-۳ را دارند که جلسات آنها فقط ۱۰-۲۰ دقیقه طول می کشد.

درمان انحراف شست پا با طب سنتی

بابونه یکی از بهترین داروهای گیاهی است که مشکلات مربوط به انحراف شست پا را تسکین می‌دهد. طبیعت ضد التهاب بابونه به کاهش تورم، التهاب و درد کمک می‌کند.

یک فنجان چای بابونه دم کنید و روزی ۲ یا ۳ بار بنوشید.

همچنین ۲ یا ۳ بار در روز، کیسه گرم چای بابونه استفاده شده را به طور مستقیم و به مدت ۱۰ دقیقه بر روی انحراف شست پای خود قرار دهید.

روش دیگر مخلوط کردن یک قاشق غذاخوری بابونه خشک با کمی آب است؛ به طوری که به صورت خمیر در آید. سپس خمیر را بر روی انحراف شست پای خود به مدت ۱۵ دقیقه بگذارید و بعد بشویید. این کار را ۲ بار در روز انجام دهید.

• درمان کجی انگشت پا با ماساژ

ماساژ روزانه منطقه آسیب دیده راهی محبوب برای درمان انحراف شست پا و پیشگیری از آن است زیرا گردش خون را افزایش می دهد .

• ماساژ به طور منظم خطر ابتلا به پینه و میخچه پا را کاهش می دهد.
• مقداری روغن بادام، زیتون و یا روغن نارگیل را گرم کنید و بر روی منطقه آسیب دیده بریزید.
• سپس با انگشتان دست خود به مدت ده دقیقه به خوبی مالش دهید و سعی کنید فشار و حرکت وارد کنید.
• این کار را سه بار در روز تکرار کنید.

• درمان هالوکس والگوس با ورزش

در بسیاری از موارد، ورزش پا می تواند به کاهش درد و افزایش انعطاف پذیری پا و همچنین کاهش سرعت پیشرفت پینه پا بدون نیاز به جراحی کمک کند.

ورزش روزانه به تقویت عضلات پا، ساق و حتی درمان انحراف شست پا کمک میکند .

• بر روی یک صندلی بنشینید و سپس زیر پای آسیب دیده یک توپ تنیس یا گلف یا هر توپ کوچک قرار دهید و سپس پای خود را روی توپ با فشار با حرکات رفت و برگشتی به حرکت درآورید. این کار را ده دقیقه در روز انجام دهید.
• بر روی یک صندلی بنشینید سپس دست خود را در یک فنجان آب گرم قرار دهید تا دست شما گرم شود حال انگشتان دست را لای انگشتان پا قرار دهید. حال با انگشتان دست خود پای خود بگیرید و انگشتان پای خود را به سمت جلو بکشید و سپس به عقب بکشید، این کار را ده دقیقه در روز انجام دهید.
• صاف بایستید و انگشتان پای خود جم کنید و سپس رها کنید , این کار ده دقیقه در روز انجام دهید.
  

• دارو

داروهای مسکن مثل استامینوفن، ایبوپروفن یا ناپروکسن می‌توانند به تورم، درد و درمان انحراف شست پا کمک کنند.

اگر بونیون به علت آرتروز یا مشکل دیگری ایجاد شود، پزشک ممکن است برای آن نیز دارو مصرف کند.

• جراحی

براساس سایت clevelandclinic اگر درمان انحراف شست پا با روش های دیگر برای بیمار مؤثر نباشد، پزشک ممکن است عمل جراحی انجام دهد تا انگشت شست پا را صاف کند.

پزشکان معمولاً جراحی را در نوجوانی توصیه نمی‌کنند، زیرا پا هنوز در حال رشد است و بونون اغلب عود می‌کند.

مراقبت بعد از عمل هالوکس والگوس

زمان ترخیص از بیمارستان پای شما با باند پانسمان شده است. ممکن است پای شما را گچ گرفته باشند یا اینکه پای شما را در کفش طبی خاصی گذاشته باشند.

معمولا بخیه ها بعد از دو هفته کشیده می شوند، ولی پای شما باید تا ۶ الی ۸ هفته حمایت شود. پانسمانهای خود را دست نزنید و همیشه آنها را خشک نگه دارید. در حین حمام کردن، پای خود را در کیسه پلاستیکی بگذارید تا از خیس شدن آن جلوگیری کنید.

عوارض هالوکس والگوس

ابتلا به هالوکس والگوس، علاوه بر دردناک بودن این التهاب و عوارضی مانند ناتوانی در پوشیدن کفش‌های معمولی و … عوارض جانبی نیز به دنبال خواهد داشت.

تحقیقات نشان می‌دهد ابتلا به این عارضه می‌تواند مشکلات زیر را هم به دنبال داشته باشد:

• ایجاد خارهای استخوانی
• بورسیت (التهاب کیسه‌های پر از مایعی که در اطراف مفاصل قرار دارند)
• چکشی شدن انگشتان
• آرتروز و التهاب مفاصل

پیشگیری از هالوکس والگوس

برای کمک به پیشگیری از هالوکس والگوس یا همان بونیون:

کفشتان را به دقت انتخاب کنید. کفش ها باید فشار گسترده ای برای انگشت شست داشته باشند. کفش های نوک تیز مناسب نیستند و باید فضایی بین بلند ترین انگشت شما و نوک کفش وجود داشته باشد.

کفش شما باید به شکل پای شما در بیاید بدون این که فشرده شود یا فشاری روی هر کدام از قسمت های پای شما وارد کند.

افرادی که مستعد ابتلا به صافی کف پا هستند باید از پشتیبان‌های قوس، کفی طبی یا کفش‌های طبی ویژه برای جلوگیری یا تسریع رشد بونیون استفاده کنند.

کلام آخر

در این مطلب به این پرسش پاسخ دادیم که هالوکس والگوس پا چیست و درمان‌های خانگی و پزشکی آن را بررسی کردیم. دیدیم که هالوکس والگوس یا انحراف شست پا، شکایت بسیار شایعی است که تا حد زیادی زمینه ارثی و خانوادگی دارد.

انحراف شست پا، می‌تواند باعث درد و التهاب در مفصل MTP شست پا شده و در موارد پیشرفته، حتی راه رفتن را هم سخت کند. درمان این مسئله، به دو شیوه جراحی و غیر جراحی انجام می‌شود.

درمان هالوکس والگوس بدون جراحی، شامل اقداماتی مانند استفاده از پدها و نوارهای طبی مخصوص، استفاده از کفش‌های ارتوپدی، کمک گرفتن از داروهایی مانند NSAIDها برای کاهش درد و التهاب و درنهایت تزریق موضعی کورتیکواستروئیدها می‌شود.

در صورت عدم پاسخ به درمان، باید جراحی انجام شود. توجه کنید عدم درمان، می‌تواند به عوارض جدی مانند آرتروز ختم شود.