مکمل های ضروری دوران بارداری

چکیده                                      تخمین زمان مطالعه: 5 دقیقه

جنيني كه در رحم‌تان جاخوش كرده، نيازهاي تغذيه‌اي ويژه‌اي دارد كه قرار است از طريق غذايي كه شما مي‌خوريد تامين شود. یک رژیم غذایی ایده ال به شما حجم خوبی از ویتامین ها و پروتئین های ضروری را داده و مواد معدنی و عناصر کم مصرف را در اختیارتان می گذارد تا بتوانید در حفظ سلامت خود و رشد بهتر کودک تان از آن استفاده کنید. در همین راستا در این بخش از مجله سلامت دکتر مهندس به مهم ترین مکمل های ضروری دوران بارداری پرداخته می شود.

مکمل های ضروری دوران بارداری

• مکمل اسید فولیک

نیاز به اسید فولیک در دوران بارداری افزایش می یابد. به دلیل نقش اسید فولیک در پیشگیری از نقص مادرزادی لوله عصبی، بهتر است مصرف این مکمل از سه ماه قبل از بارداری شروع شود و برای خانم های بارداری که از قبل تصمیم به بارداری نداشته اند به محض اطلاع از بارداری مصرف روزانه یک میلی گرم از این مکمل توصیه می شود.

مصرف منابع غذایی غنی از اسید فولیک مانند جگر، سبزی های سبز تیره مثل اسفناج و حبوبات در برنامه غذایی روزانه توصیه می شود. با توجه به اینکه بخش عمده ای از اسید فولیک در اثر پخت سبزی ها از بین می رود، باید توصیه شود از سبزی های تازه (مثل سبزی خوردن) در برنامه غذایی روزانه استفاده شود. البته باید توجه داشت مصرف کافی منابع غذایی این ویتامین به تنهایی نیاز به بدن خانم های باردار به اسید فولیک را تامین نمی کند و نمی تواند جایگزین مکمل اسید فولیک شود.

• آهن

کمبود آهن موجب کم‌خونی و احساس خستگی شدید در مادر می‌شود. کم‌خونی با زایمان زودرس، وزن پایین نوزاد هنگام تولد، اوتیسم و افزایش مرگ‌ومیر مادران نیز ارتباط دارد، بنابراین دریافت آهن کافی در طول بارداری بسیار ضروری است. از جمله منابع آهن می توان گوشت قرمز، عدس، اسفناج و نخود را نام برد. با این حال، بهتر است برای جذب آهن بیشتر از منابع حیوانی مانند گوشت قرمز استفاده کنید چراکه جذب آهن از منابع گیاهی به اندازۀ کافی انجام نمی‌شود. در بسیاری از موارد به دلیل کمبود آهن مادر، دریافت آهن مورد نیاز در دوران بارداری از طریق مواد غذایی امکان‌پذیر نیست و بهتر است مادر روزانه مقدار مشخصی از مکمل‌های آهن مصرف کند. به طور معمول، دز مورد نیاز مادر باردار ۲۷ تا ۴۰ میکروگرم آهن در روز است. مصرف بیش از ۶۰ میکروگرم آهن در روز ممکن است باعث تداخل جذب روی در بدن شود، به همین دلیل، مکمل‌های حاوی آهن را بدون تجویز پزشک مصرف نکنید. مصرف مکمل‌های آهن با معدۀ خالی توصیه نمی‌شود. برای جذب بهتر آهن مواد غذایی حاوی آهن یا مکمل‌های آهن را با مواد و نوشیدنی‌های حاوی ویتامین c مثل آب پرتقال مصرف کنید. همچنین مصرف مکمل‌ها همراه با چای، قهوه یا شیر می‌تواند باعث اختلال در جذب آهن شود. مکمل‌های آهن ممکن است سبب ایجاد حالت تهوع و یبوست یا درد معده در شما شود. اگر در مصرف مکمل‌ها مشکلی دارید بهتر است با پزشک خود درمیان بگذارید و به هیچ عنوان بدون مشورت پزشک مکمل‌های آهن را قطع نکنید.

• ویتامین D

ویتامین D میزان کلسیم و فسفات بدن را تنظیم می‌کند که برای سالم ماندن استخوان‌ها و دندان‌ها ضروری است. مصرف ویتامین D در دوران بارداری کمک می‌کند تا نوزاد شما برای ماه‌های اول زندگی ویتامین D کافی داشته باشد. کمبود ویتامینD باعث بروز مشکلاتی در استخوان نوزاد و نرمی استخوان می‌شود. ویتامین D در بدن از طریق تابش نور خورشید ساخته می‌شود. از طرفی عواملی مانند تجمع ‌رنگ‌دانه‌ها در پوست، چاقی و اضافه وزن و استفاده از نور آفتاب بر توانایی تولید ویتامین D توسط بدن تأثیر می‌گذارد. برای همین مصرف روزانه ۱۰ میکروگرم مکمل ویتامین D در دوران بارداری توصیه شده است. در کنار مکمل‌های حاوی ویتامین D، مواد غذایی مانند ماهی، تخم‌مرغ و قارچ منابع خوبی برای ویتامین D محسوب می‌شود، هرچند مصرف این مواد غذایی در تأمین ویتامین D لازم برای زن باردار کافی نیست و لازم است که در طول بارداری از مکمل‌های حاوی ویتامین D استفاده کنید.

• مقدار مورد نیاز ویتامین a در بارداری

علیرغم اینکه این ویتامین برای رشد سیستم بینایی و سیتم ایمنی جنین مفید است، ولی مصرف بیش از حد آن خطرناک است. این ویتامین محلول درچربی است و مازاد آن در کبد ذخیره می شود و این تجمع باعث اثرات سمی در بدن و آسیب به کبد می شود. مصرف زياد ويتامين A مي‌تواند باعث نقص جنين شود. به همين دليل پزشكان مگر در موارد خاص، توصيه مي‌كنند كه نه سراغ مكمل‌هاي ويتامين A برويد و نه در خوردن غذاهايي كه اين ويتامين را در خود دارند زياده‌روي كنيد.
بنابراین نیاز به مصرف مکمل اضافی ویتامن A نیست مگر با تجویز پزشک.

• امگا 3

از آن جا که امگا 3 یک عنصر مهم در ساخت مغز و شبکیه جنین است، مصرف آن در بارداری ضرورت دارد. در واقع امگا 3 ، رشد قلب و سیستم تنفسی جنین را ارتقا می‌بخشد، عملکرد شناختی و یادگیری جنین را افزایش و احتمال ابتلا به آلرژی‌ها را کاهش می دهد و سیستم ایمنی را بهبود می‌بخشد. به توصیه پزشکان، بانوان باردار افزون بر مصرف مواد غذایی سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 ، دو روز در هفته 300 میلی‌گرم مکمل این ماده را مصرف کنند. غنی‌ترین منبع امگا 3 ، غذا‌های دریایی و مکمل روغن ماهی است و در دیگر منابع مثل کلم، گل کلم، روغن کانولا، ساردین‌ها، مغز گردو و... هم وجود دارد.

• نیاز جنین به كلسيم

جنين شما كه در رحم‌تان در حال رشد است به كلسيم نياز دارد تا بتواند قلب، استخوان، مفصل و شبكه عصبي سالمي داشته باشد بنابراين اگر در اين دوران به اندازه كافي كلسيم دريافت نكنيد جنين از ذخاير استخواني شما استفاده مي‌كند و اين مسئله مي‌تواند بعد يا در حين بارداري براي‌تان دردسرساز شود. مصرف چهار واحد لبنيات ـ هر واحد شامل يك ليوان شير يا ماست يا دو ليوان دوغ ـ نياز شما به كلسيم را در دوران بارداري برطرف مي‌كند.

منابع كلسيم: شير و لبنيات كم‌چرب، سبزيجات برگ سبز تيره ازجمله كلم‌پيچ، غذاهاي دريايي، اسفناج، كرفس، جعفري، شلغم و. . .

• ویتامین C

در دوران بارداري نياز شما به ويتامين C، فقط كمي بيشتر از دوران قبل از بارداري است و با نوشيدن يك ليوان آب پرتقال، خوردن نصف فلفل دلمه‌اي قرمز يا يك عدد كيوي تامين مي‌شود. بعضي از مطالعات هم نشان داده كه كمبود ويتامين C خطر پره اكلامپسي را در بارداري بالا مي‌برد كه البته اگر رژيم غذايي سالمي داشته باشيد و هر روز ميوه و سبزي تازه بخوريد با كمبود ویتامین C مواجه نمي‌شويد.

سخن آخر 

با در نظر گرفتن اهمیت رژیم غذایی در دوران بارداری، تغذیه و نیز مصرف مکمل ها، برای سلامت مادر و جنین در دوران بارداری، دکتر مهندس توصیه می کند در مورد نحوه و دوز مناسب مصرف مکمل‌های دوران بارداری حتی قبل از اینکه باردار شوید، با پزشک مشورت نمایید.