برفک دهان نوزاد {علائم و روش های درمان}

چکیده                                         تخمین زمان مطالعه: 6 دقیقه

 برفک دهان از بیماری های دهانی شایع بین نوزادان است. این برفک‌ها معمولا به‌صورت لکه‌های سفید‌رنگی هستند که روی زبان کودک شکل می‌گیرند برفک یا عفونت‌های خاص فقط در دهان و فک نوزاد ظاهر نمی‌شود. استفاده نادرست از پوشک بچه یا رعایت نکردن بهداشت پوشک می‌تواند منجر به ایجاد برفک پوشک بچه شود و پاهای کودک را درگیر خود کند. با وجود این که سختی‌هایی برای نوزاد به هنگام شیر خوردن ایجاد می‌کند، خطرناک نبوده و قابل درمان است.در این بخش از مجله سلامت دکتر مهندس به علائم برفک دهان نوزاد و هم چنین روش های درمان آن می پردازیم.

برفک دهان چیست ؟

برفک دهان نوعی بیماری است که به واسطه تجمع قارچ کاندیدا آلبیکانس در پوشش داخلی دهان به وجود می‌آید. نام دیگر این بیماری، کاندیدیازیس دهانی است. کاندیدا نوعی ارگانیسم طبیعی در دهان است، اما اگر بیش از حد رشد کند و تعداد آن زیاد شود، علائم و مشکلاتی به وجود می‌آورد که نیاز به رسیدگی دارند. برفک دهان باعث می‌شود روی زبان و پوشش داخلی گونه، ضایعاتی به رنگ کرم و سفید ایجاد شود.
گاهی‌اوقات، برفک در سقف دهان، لثه، لوزه‌ها و انتهای گلو هم پخش می‌شود. امکان وقوع این مشکل برای همه افراد وجود دارد، اما بچه‌ها و افراد مسن به دلیل ضعف سیستم ایمنی بیشتر در معرض ابتلا هستند. افرادی که سیستم ایمنی ضعیف یا مشکلات جسمانی دیگر دارند و از داروهای خاصی استفاده می‌کنند هم در معرض ابتلا به برفک دهان هستند. به طور کلی، این مشکل حاد و پیچیده نیست اما احتمالا برای کسانی که ضعف سیستم ایمنی دارند به مشکلی جدی بدل می‌شود.

برفک دهان نوزاد چه دلایلی دارد؟

• عفونت قارچی در سینه مادر

ممکن است نوزاد این عفونت را از مادرش بگیرد. اگر نوک سینه مادر سوزش و خارش و قرمزی دارد که سوزش و درد سینه با خوردن شیر توسط نوزاد به‌تدریج بدتر می‌‌شود ممکن است مادر مبتلا به عفونت قارچی سینه شده باشد که درمان آن باعث کاهش احتمال ابتلای کودک به برفک دهان می‌‌شود. مادرانی که دارای علائم عفونت در نوک پستان های خود هستند و نوزادشان را با شیر خود تغذیه می کنند، حتما باید برای درمان آن اقدام کنند. این علائم شامل، التهاب و دردناک بودن نوک پستان و گاهاً خروج ترشحات عفونی است. این عفونت به راحتی می تواند به دهان نوزاد منتقل شود و با توجه به ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن نوزاد، علائم بسیار شدیدتری را در او ایجاد کند.

• سرشیشه و پستانک آلوده

درصورت استفاده از شیشه شیر، حتماً هر بار آن را به درستی بشویید و با آب جوش ضد عفونی کنید. هر چند وقت یکبار شیشه شیرها را به مدت چند دقیقه در آب جوش بجوشانید.

• آنتی بیوتیک‌

آنتی بیوتیک‌ها به ویژه در سال اول زندگی می‌‌توانند باعث برفک عود کننده یا دائمی شوند.

•  نقایص ایمنی

برفک دهان دائمی یا عود کننده که دلیل مشخصی مثل مصرف آنتی‌بیوتیک ندارد ممکن است به دلیل نقایص سیستم ایمنی نوزاد باشد.

علائم و نشانه های برفک دهان نوزاد

نشانه ها ممکن است که به صورت ناگهانی ظاهر شوند. این نشانه ها شامل:

•  پلاک های سفید رنگ و یا متمایل به زرد بر روی زبان، سقف دهان، کام، داخل گونه ها و حتی لثه ها
• زیر و اطراف پلاک ها به صورت متورم و قرمز است و خیلی راحت دچار خونریزی می شود.
•  لبه ها و یا حاشیه های پلاک برجسته و ملتهب است.
•  این ضایعه ها معمولاً دردناک هستند.
•  این پلاک ها شبیه به دلمه های شیر هستند و محکم به بسترشان چسبیده اند.

اگر این عارضه نادیده گرفته شده و درمان نشود، تعداد و اندازه ی پلاک ها به سرعت افزایش می یابد. با شروع درمان نیز خلاصی از شر پلاک ها ساده نخواهد بود.
معمولاً وجود آنها در دهان نوزاد بسیار آزاردهنده بوده و مکیدن شیر را برایشان دشوار خواهد کرد.

آیا برفک دهان نوزاد خطرناک است؟

نه. اما اگر کودک شما خیلی وخیم است، برفک می تواند در تغذیه او تداخل ایجاد کند. یک کودک گرسنه که در حین شیر خوردن درد می کشد بسیار ناراحت است و برفک او را خیلی آزار میدهد. تمام شرایط آرامش کودک را فراهم کنید و طبق دستورالعمل های پزشک رفتار کنید تا درد کاهش یابد. و به یاد داشته باشید این عفونت نیز درمان می شود.

درمان برفک دهان نوزاد

• قطره نیستاتین: استفاده از قطره نیستاتین به مقدار یک قطره چکان هر 6 ساعت مدت 10 -14 روز منجر به رفع ضایعات برفک دهان می‌‌گردد. باید توجه کرد که این قطره بهتر است به صورت موضعی با پنبه روی ضایعات دهانی مالیده شود یا مستقیماً قطره قطره روی ضایعات چکاند شود، زیرا اثر آن به صورت موضعی بوده و پس از ورود به دستگاه گوارش، از راه مدفوع دفع می‌‌شود.

• کپسول فلوکونازول: در موارد برفک مقاوم یا مکرر، استفاده از کپسول فلوکونازول (برای یک بار فقط)، با تجویز پزشک توصیه می‌‌شود. در مورادی که مادر شیرخوار را با شیر خودش تغذیه می‌‌کند به ویژه با توجه به ابتلای همزمان مادر و شیرخوار (سینه مادر و دهان شیرخوار) به عفونت قارچی، درمان همزمان مادر و نوزاد با قطره نیستاتین یا کپسول فلوکونازول توصیه می‌‌شود.

جلوگیری از برفک دهان در نوزادان

بعضی از پزشکان توصیه می کنند که راهکارهای زیر ممکن است در جلوگیری از این بیماری به کودکتون کمک کند:

• به طور منظم همه اسباب بازی هایی که در دسترس کودک قرار دارد و در دهانش میگذارد را استریل کنید.
•  بطری ها و وسایل مربوط به تغذیه کودک مثل شیشه شیر یا پستونک کودک را به طور خاص از قرار گرفتن در فضای باز بپوشانید.
• شستن دست ها به طور کامل پس از تعویض پوشک کودک، می تواند در جلوگیری از این بیماری کمک کند زیرا عفونت می تواند از طریق سیستم گوارش خود را به بدن گودگ برساند.