عوارض بی خوابی و کم خوابی در سلامت بدن - بی خوابی عامل مرگ زودرس

چکیده                                              تخمین زمان مطالعه: 5 دقیقه

همه می دانند که داشتن خواب کافی مهم است. با این وجود هر یک از ما ممکن است هر از چند گاهی به دلایل مختلف دچار بی خوابی شویم، اما استمرار این وضعیت می‌تواند عوارض ناخوشایندی را برای سلامت جسمی و روحی ما به همراه داشته باشد.کم خوابی و بی خوابی به هر دلیلی که باشد، به طرز فوق العاده ای به سلامتی، فعالیت، ایمنی شما آسیب می رساند. افرادی که در طول شبانه روز خواب کافی(بین ۷ تا ۹ ساعت) ندارند، با نرخ بالاتر ابتلا به دیابت، اختلالات روانشناختی و اختلالات نورولوژیکی روبرو هستند. هم چنین افراد شب زنده دار در مقایسه با افراد سحرخیز ۱۰ درصد بیشتر در معرض خطر مرگ قرار دارند. مجموعه دکتر مهندس بر آن است، تا ضمن شرح اهمیت خواب کافی برای بدن به معرفی مهم ترین عوارض بی خوابی و کم خوابی بر سلامت بدن بپردازد.

اهمیت خواب کافی شبانه برای بدن

میزان متوسط خواب ایده آل برای هر فرد بالغ در طول 24 ساعت شبانه روز بین 7 تا 9 ساعت است و این عدد برای کودکان بین تا ۱۲ ساعت . افزایش خواهد داشت. هر یک از سیستم‌های بیولوژیکی ما تحت تاثیر خواب قرار دارد. خواب شبانه کافی بر روی متابولیسم بدن تاثیر بسزایی دارد. برخی از این تغییرات متابولیسمی فقط در شب و موقعی که خواب هستیم اتفاق می‌ افتند و در صورت بی خوابی شبانه، خواب روز هم نمی‌ تواند جبران کننده این روند متابولیسمی باشد. خواب شبانه بین ۷ تا ۹ ساعت، باعث بهبود عملکرد مغز و بدن برای فعالیت‌ های روز بعد می‌ شود.

عوارض بی خوابی و کم خوابی در سلامت بدن

مشکلات ناشی از کمبود خواب فراتر از خستگی است. پژوهش‌های سال‌های اخیر نشان داده است، افرادی که کم‌خوابی دارند، در مقایسه با کسانی که ۷ ساعت یا بیشتر در شبانه‌روز می‌خوابند، بیشتر در معرض بیماری‌های مزمنی چون دیابت، چاقی، افسردگی و.. هستند.

• تاثیر خواب ناکافی در سیستم قلب و عروق

خواب نقش حیاتی در توانایی بدن شما به درمان و ترمیم عروق خونی و قلب شما ایفا می کند. محرومیت از خواب می تواند به خطرات بالاتر از مشکلات سلامتی مزمن مانند فشار خون بالا، بیماری های قلبی، و سکته منجر شود. با توجه به دانشکده پزشکی هاروارد، برای افراد مبتلا به فشار خون بالا، یک شب بدون خواب کافی می تواند علت فشار خون بالا در روزهای دیگر گردد.

• عوارض بی خوابی برای مغز

پژوهشگران، خواب کافی و مناسب را یکی از لازمه‌های مهم سلامت مغز معرفی کرده‌اند. به‌ طور مشخص، خواب، بخش مهمی از تثبیت حافظه و یادگیری است. پژوهش‌های جدید نشان داده‌اند که از دیگر فواید خواب برای مغز، حذف پروتئین‌های مضر است. این فرآیند پاکسازی پسماندهای مغز که به‌عنوان سیستم گلیمفاتیک Glymphatic System شناخته شده است، در هنگام خواب صورت می‌گیرد. درواقع، سطح این نوع پروتئین‌ها در بیماران مبتلا به آلزایمر افزایش پیدا می‌کند. نتایج بررسی‌ها نشان نشان داده است که این نوع پروتئین در مغز افرادی که خواب کم‌ تری دارند، تجمع بیشتری دارد.بی خوابی شبانه و فراهم نبودن شرایط مناسب برای استراحت مغز عوارض جدی و خطرناکی برای این عضو مهم خواهد داشت. خطراتی که بی خوابی برای مغز دارد در مرحله اول پیری مغز خواهد بود.

• کمبود خواب و ابتلا به دیابت

 یکی از مهم ترین عوارض بی خوابی ابتلا به دیابت می باشد. بیدار ماندن در ساعاتی که بدن براساس ساز و کارش برای خوابیدن و کاهش متابولیسم آماده می شود، در صورت استمرار می تواند منجر به ایجاد مقاومت در برابر انسولین و در نتیجه مبتلا شدن به بیماری دیابت نوع دوم شود. براساس تحقیقات انجام شده روی نوجوانان، مشخص شده که تغییرات برای بالا بردن میزان خواب افراد خطر ابتلا به بیماری دیابت را کاهش می دهد. همچنین باید به این موضوع اشاره کرد که با وجود رعایت رژیم غذایی، در صورت مداومت در کم خوابی خطر ابتلا به بیماری دیابت افزایش پیدا می کند.

• کمبود خواب و افسردگی

مطالعات دانشمندان نشان می‌دهد احتمال برخورد مبتلایان به بی خوابی با مشکلات روابط عاطفی چهار برابر بیش تر از سایر افراد است. افسردگی در زنان به دلیل تغییرات هورمونی و در شرایط مختلف زندگی بیشتر است.شاید یک شب کم خوابی باعث کاهش افسردگی روز بعد شود، ولی بنا بر مطالعه ای جدید، کم خوابی مزمن رابطه ای مستقیم و جدی با افزایش شدت افسردگی در زنان جوان دارد.به گفته دیوید کالمباخ از دانشگاه پزشکی میشیگان و مسئول اصلی این تحقیق، «رسیدن به این نتیجه که خوابِ کم و بی کیفیت منجر به بدخلقی و بدتر شدن خوابیدن می شود، چندان دور از ذهن نیست.» به گفته این محقق این ارتباط نه فقط در افراد مبتلا به بی خوابی یا افسردگی، بلکه در زنان جوان سالم هم دیده شده است.
مطالعه ی دیگری نیز نشان می دهد بانوانی که دارای زندگی زناشویی موفقی هستند، خواب خوبی را نیز تجربه می کنند. هنوز مشخص نیست که کیفیت خواب در این افراد در اثر زندگی زناشویی موفق است یا زندگی آن ها تحت تاثیر خواب مناسب. همچنین تحقیقات نشان داده که افراد مبتلا به بی خوابی، دو برابر بیش از سایرین در معرض ابتلا به افسردگی قرار دارند. همچنین باید به این نکته اشاره کرد که اقدام برای درمان بی خوابی منجر به بهبود افسردگی در افراد نیز شده است.

• تاثیر دیر خوابیدن بر پوست

وقتی فرد دچار کم‌خوابی شود، به‌دلیل اختلالی که در سنتز ملاتونین یا هورمون تنظیم‌کننده خواب و بیداری رخ می‌دهد، روند جوان‌سازی و تکثیر سلول‌ها هم مختل می‌شود. از طرف دیگر، ترشح هورمون استرس یا کورتیزول به دنبال کم‌خوابی افزایش می‌یابد و این هورمون باعث کاهش تولید کلاژن می‌شود که یکی از اساسی‌ترین ساختارهای پوستی است. به دنبال کم‌خوابی، میزان ترشح هورمون رشد هم کم می‌شود که خود در جوان‌سازی پوست و ترمیم زخم‌ها نقش دارد و جلوی پیری زودرس پوست را می‌گیرد. وقتی دچار کم‌خوابی هستیم، سرعت خونرسانی کم و پوست افتاده‌تر می‌شود و چین و چروک و پیری زودرس بیشتر می‌شود. تحقیقات بسیاری نشان داده زنانی که دچار کم‌خوابی‌اند، پوست پرچروک‌تر و لک‌دارتری دارند و پوستشان نازک‌تر و افتاده‌تر است. پوست افرادی که خواب کافی دارند، شاداب‌تر است و جذاب‌تر به نظر می‌رسند.

• تاثیر بی خوابی بر ریزش مو

خواب ناکافی می تواند معضلات بسیاری را در بدن ایجاد کند. از جمله این معضلات ریزش مو و نازک شدن مو می باشد که بطور مستقیم و غیر مستقیم به دلیل کم خوابی می تواند اتفاق افتد. کم خوابی می تواند موجب افزایش استرس شود که آن نیز موجب ریختن موی سر در افرادی می شود که خواب خوبی ندارند.

• بی خوابی شبانه و چاقی

افرادی که دچار اختلالات خواب هستند و به میزان کافی نمی خوابند، دچار اختلالات هورمونی شده و در نتیجه اشتهای بیشتری برای خوردن غذاها با کالری بالا دارند که این موضوع بسیار خطرناک است. هرچند در زمان بیدار بودن می توان کالری بیشتری را سوزاند، اما این میزان کالری سوخته شده در برابر حجم بیشتری از کالری ها که پس از خوردن غذا وارد بدن می شود، تاثیری ندارد.

• زیاد شدن غیرعادی ادرار

 زمانی که انسان به خواب می رود، سیستم تولید ادرار در بدن فرآیند آرام تری را در پیش می گیرد و از این رو است که اغلب افراد در زمان خواب نیازی به استفاده از سرویس های بهداشتی ندارند. اما زمانی که فردی در طول شب بیدار می ماند، خبری از فرآیند آرام تولید ادرار نیست. دانشمندان چنین وضعیتی را تولید بیش از حد ادرار شبانه می نامند. این موضوع عاملی برای شب ادراری در برخی کودکان و حتی بزرگسالان است، چراکه فرآیند تولید ادرار در این افراد با وجود به خواب رفتن به حالت معمول به فعالیت ادامه می دهد.به همین منظور از اصلی ترین عوارض بی خوابی در کودکان، شب ادراری می باشد.

• بی خوابی عامل مرگ زودرس

 از بی رحم ترین عوارض بی خوابی مرگ زودرس می باشد. بسیاری از بیماری ها ریشه در کم خوابی و کاهش تعداد ساعات خواب دارند. اما افرادی که روزانه کمتر از 7 تا 8 ساعت بخوابند، دچار مرگ زودرس خواهند شد. به بیان بهتر خوابیدن کمتر از میزان توصیه شده شانس مرگ را در سنین پایین تر افزایش می دهد. افرادی که هر شب کمتر از 6 ساعت می خوابند در قیاس با افرادی که در شب 6 تا 8 ساعت توصیه شده می خوابند، 12 درصد بیشتر احتمال دارد که دچار مرگ زودهنگام (پیش از 65 سال )شوند.

کلام پایانی

در مجموع، اهمیت خواب را به هیچ عنوان نباید دست کم گرفت. زیرا بازدهی جسمی و ذهنی ما به شدت به آن وابسته است.مجموعه دکتر مهندس امیدوار است، تا با روشن ساختن مهم ترین عوارض بی خوابی بر سلامت بدن شما را به درمان بی خوابی خود و افزایش مدت زمان خواب شبانه سوق دهد.