هیپرپلازی آندومتر رحم | ضخیم شدن دیواره رحم

چکیده                           تخمین زمان مطالعه: 7 دقیقه

پوشش داخلی رحم، آندومتر نام دارد. رشد بیش از حد یا ضخیم شدن لایه آندومتر رحم را هیپرپلازی آندومتر گفته می شود که معمولا موجب خونریزی های غیر طبیعی در واژن می شود. این بیماری به خودی خود شرایط بدخیم یا سرطانی درنظر گرفته نمی شود، اما ممکن است در مراحل بعد به سرطان آندومتر تبدیل شود. در واقع هیپرپلازی آندومتر یک بیماری پیش سرطانی در زنان در نظر گرفته می شود که در صورت عدم درمان و کنترل به موقع آن ایجاد سرطان آندومتر می کند. به دلیل لزوم و اهمیت آگاهی بانوان عزیز از این بیماری در این بخش از مقالات سلامت دکتر مهندس به بررسی اینکه هیپرپلازی آندومتر چیست می پردازیم.

هیپرپلازی آندومتر رحم چیست؟

رحم عضوی مهم از اندام یک زن محسوب می شود که وظیفه نگهداری جنین را دارد. رحم از لایه های مختلفی تشکیل شده که پوشش داخلی رحم را آندومتر می گویند. این پوشش در خانم های زیر سن یائسگی هر ماه طی چرخه قاعدگی ریزش پیدا کرده و خونریزی دوران پریودی را به وجود می آورد. اگر سلول های تشکیل دهنده این لایه بیش از حد تکثیر پیدا کنند باعث می شود این لایه ضخیم تر از حد معمول شده و رشد بیش از اندازه داشته باشند. در این حالت هیپرپلازی آندومتر رحم (Endometrial Hyperplasia, EH) اتفاق می افتد. EH در صورت عدم درمان، پیش درآمد سرطان آندومتر رحم خواهد بود. از آنجاییکه سرطان آندومتر ششمین سرطان شایع در زنان محسوب می شود و اغلب در دهه ششم و هفتم زندگی پس از دوره یائسگی بروز می کند، اهمیت بیشتر آگاهی زنان را در این زمینه می طلبد.

انواع هیپرپلازی آندومتر

هیپرپلازی بدون آتیپی: در این نوع هیپرپلازی پوشش داخلی رحم، در اثر افزایش تولید سلول‌ها ضخیم‌تر می‌شود. البته باید گفت این سلول‌ها همگی نرمال بوده و بعید است که به سلول‌های سرطانی تبدیل شوند. گاهی رشد بی‌رویه‌ی این سلول‌ها به مرور زمان و خود به خود متوقف می‌شود و گاهی لازم است که درمان برای توقف رشد سلولی انجام شود.
هیپرپلازی آتیپیکال: سلول‌ها در این نوع هیپرپلازی نرمال نیستند و اصطلاحاً آتیپیکال هستند. چنانچه هیپرپلازی آتیپیکال درمان نشود، احتمال این که به مرور زمان به سرطان تبدیل شود، بیشتر است.

تغییرات آندومتر در سیکل قاعدگی

آندومتر در سیکل قاعدگی در واکنش به هورمون‌ها تغییر می‌کند. تخمدان‌ها در بخش ابتدایی سیکل ماهانه هورمون استروژن را تولید می‌کنند. استروژن باعث می‌شود که پوشش داخلی رحم رشد کند و ضخیم شود تا رحم برای بارداری آماده شود. تخمک در میانه‌ی چرخه‌ی قاعدگی از یکی از تخمدان‌ها آزاد می‌شود و تخمک‌گذاری انجام می‌شود. سطح هورمون پروژسترون بعد از تخمک‌گذاری رو به افزایش می‌گذارد. پروژسترون آندومتر را برای دریافت و تغذیه‌ی تخمک بارور شده آماده می‌کند. اگر بارداری رخ ندهد، میزان هورمون‌های استروژن و پروژسترون کاهش می‌یابد. کاهش هورمون پروژسترون محرک قاعدگی و جدا شدن پوشش داخلی رحم است. سیکل جدید قاعدگی بعد از ریزش کامل مخاط رحم شروع می‌شود.

علت هیپرپلازی آندومتر

بطور کلی هیپرپلازی آندومتر بدلیل ترشح استروژن بیش از حد معمول و ترشح ناکافی پروژسترون ایجاد می شود. عدم تخمک گذاری باعث شده تا هورمون پروژسترون تولید نشود و خونریزی ماهانه انجام نشده و در نتیجه آندومتر ریزش پیدا نکند. از طرفی رشد آندومتر در پاسخ به استروژن ادامه پیدا می کند که در مجموع منجر به ضخیم شدن دیواره داخلی رحم یا همان هیپرپلازی آندومتر رحم می شود.

چه زمانی و در چه شرایطی هیپرپلازی رخ می دهد؟

در اکثر موارد این بیماری در حوالی و یا پس از یائسگی که چرخه تخمک گذاری دچار اختلال می شود یا متوقف شده رخ می دهد. زیرا در این دوران چرخه تخمک گذاری متوقف شده و در نتیجه دیگر پروژسترون تولید نمی شود. البته عوامل دیگری از جمله چاقی، نامنظم بودن قاعدگی به خصوص در افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCO)، استفاده از داروهای استروژنیک (دارای استروژن) نیز در ایجاد EH نقش دارند.

علائم هیپرپلازی آندومتر چیست؟

• خونریزی غیرعادی رحم
• خونریزی قاعدگی شدیدتر یا طولانی تر از حد معمول
• کم شدن سیکل قاعدگی به کمتر از 21 روز (مدت زمان بین دو پریود)
• خونریزی رحم بعد از یائسگی
• خونریزی غیر طبیعی بین دوره های قاعدگی
• پریود نشدن قبل از یائسگی
• ترشحات زیاد از مجرای تناسلی
• دل پیچه زیر شکم

تشخیص هیپرپلازی آندومتر

سونوگرافی: در سونوگرافی که به دو طریق معمولی یا واژینال انجام می گیرد �